بررسی انتقادی روانکاوی از فروید تا فروم

بررسی انتقادی روانکاوی از فروید تا فروم

زیگموند فروید که بود؟

«زیگموند شلومو فروید» Sigmund Schlomo Freud پدر علم روانکاوی در ۶ ماه مه سال ۱۸۵۶ در فری برگ به دنیا آمد. او کودکی‌اش را در خانواده‌ای فقیر گذراند و در وین دبیرستانش را تمام کرد. او دانش‌آموزی برجسته بود و به زبان‌های آلمانی، ایتالیایی، فرانسه، انگلیسی، اسپانیایی عبری، لاتین و یونانی تسلط داشت. او ادبیات را دوست داشت و آثار «ویلیام شکسپیر» را دنبال می‌کرد. «فروید» در هفده‌سالگی رشته‌ی پزشکی دانشگاه وین را آغاز کرد و زیر نظر استادان به نام آن دوره تحصیل کرد. او فلسفه و روانشناسی را نیز در آن دوران دنبال می‌کرد و سال ۱۸۸۱ از مقطع دکترا فارغ‌التحصیل شد.

«فروید» مدتی را در بیمارستان فعالیت کرد ولی علاقه‌اش به علم اعصاب سبب شد بیشتر وقتش را صرف تحقیق درزمینه‌ی اختلالات عصبی کند. او در پی علاقه‌اش به این رشته به پاریس رفت و مدتی را همراه یک نورولوژیست درباره‌ی هیپنوتیزم تحقیق کرد. او مطب شخصی‌اش را در سال ۱۸۸۶ تأسیس کرد و در آنجا به معالجه‌ی بیماران عصبی مشغول شد. او از هیپنوتیزم و گفت‌وگوی آزادانه استفاده کرد، درواقع بیمارانش را به صحبت کردن بدون هرگونه خودسانسوری ترغیب کرد.

«فروید» سال‌های پایانی عمرش را درگیر بیماری سرطان شد. او از جوانی مصرف‌کننده‌ی سیگار بود و در سپتامبر ۱۹۳۹ با تزریق میزان زیادی مورفین به خواست خودش درگذشت. جسدش را سوزاندند و خاکستر حاصل از آن را در پایه‌ی گلدانی که همیشه در اتاق «فروید» بود، قرار دادند. او همواره در زندگی‌‌اش مطالعه می‌کرد و «چرم ساغری» اثر «بالزاک» آخرین کتابی بود که مطالعه می‌کرد.

فروید و نظریه‌ی شخصیت

«زیگموند شلومو فروید» نظریه‌ی شخصیت را شرح داد و رفتارهای کودکان و تأثیر آن بر بزرگ‌سالی را بررسی کرد. او بیشتر آسیب‌های افراد را حاصل دوران کودکی‌شان می‌دانست و مراحل زندگی کودک را به پنج مرحله تقسیم کرد که بر اساس این مراحل تیپ‌های شخصیتی را مطرح کرد. او طی جلسات هیپنوتیزمش در ابتدا تصور می‌کرد بیمارانش در کودکی‌شان آزار جنسی را تجربه کرده‌اند درحالی‌که با تفسیر و تحلیل بیشتر متوجه مسائل دیگر شد که در پی آن‌ها «عقده ادیپ» را تعریف کرد. او این مفهوم را نخستین بار سال ۱۸۹۹ در کتاب «تفسیر خواب‌ها» عنوان کرد. بسیاری از نظریات او برای آن زمان قابل‌درک نبود و بعضی از آثارش را نازی‌ها سوزاندند.

آثار زیگموند شلومو فروید

«زیگموند شلومو  فروید» از افراد بسیار تأثیرگذار بر تفکرات و اندیشه‌های قرن نوزدهم است. او کتاب‌های بسیاری نگاشته است که نتیجه‌ی سال‌ها پژوهش و تحقیقاتش هستند. بسیاری از کتاب‌های او شامل مقالاتش درزمینه‌ی فراموش‌کاری، هیپنوتیزم و درمان افراد مبتلا به بیماری‎‌های عصبی است. او از بنیان‌گذاران اصلی علم روان‌کاوی است که توانست با گفته‌هایش علم‌های دیگر ازجمله روانشناسی، انسان‌شناسی، هنر و ادبیات را نیز تحت تأثیر قرار دهد. او تفکرات انسان را کنکاش کرد و از تأثیر رفتارهای کودکی در بزرگ‌سالی صحبت کرد. باگذشت بیش از صدسال همچنان اندیشه‌هایش قابل‌بررسی و مطالعه است و در دانشگاه‌های سراسر دنیا تدریس می‌شوند. آثار او در سه حوزه‌ی بالینی، فرهنگی و فلسفی و فراروانشاختی قرار گرفته‌اند و که سرآغاز شیوه‌های عملی روان‌درمانی هستند.

ازجمله مهم‌ترین آثار او کتاب «روانشناسی آسیب‌شناسی زندگی روزمره» است که سال ۱۹۰۱ منتشر شد. این اثر یکی از بهترین کتاب‌های موجود درزمینه‌ی روان‌کاوی است که ریشه‌های آسیب‌های روانی را بررسی می‌کند. یک مبحث از این اثر به انگلیسی و سپس به فارسی به نام «فراموش‌کاری» ترجمه ‌شده است که شامل دو فصل «فراموش کردن تأثیرات و مقصودها» و «فراموش کردن اسم‌های خاص» است. کتاب «موسی و یکتاپرستی» اثر دیگری از این دانشمند است که آن را «صالح نجفی» به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب برخلاف سایر آثار «فروید» درباره‌ی زندگی موسی، پیامبر اسلام است و در سال ۱۹۳۴ منتشر شده است.

کتاب «روان‌شناسی توده‌ای و تحلیل اگو» با ترجمه‌ی «سایرا رفیعی» اثر دیگری از این نویسنده‌ی روانکاو است که به فارسی ترجمه شده است. این کتاب سال ۱۹۱۲ نوشته شده است و آن را پیشگویی این نویسنده درباره‌ی حضور فاشیسم و نازیسم در آلمان می‎دانند. «فروید» پس از نگاشتن این اثر، آن را برای «رومن رولان»، نویسنده‌ی فرانسوی همراه نامه‌ای می‌فرستد: «این کتاب را به‌طور خاص موفقیت‌آمیز نمی‌دانم. اما گمان می‌کنم که راهی باز می‌کند که می‌تواند از تحلیل فرد به فهم جامعه برسد.» «فروید» در این اثر به درهم‌آمیختگی امر اجتماعی و امر فردی در روان‌کاوی اشاره می‌کند و بر این باور است فهم روان‌شناسی فرد بدون در نظر گرفتن زمینه‌ی اجتماعی ممکن نیست.

کتاب «روانکاوی لئوناردو داوینچی» با ترجمه‌ی «پدرام راستی» اثر دیگری از این نویسنده است که در آن درباره‌ی رؤیای کودکی «داوینچی»، دانشمند و نقاش ایتالیایی دوره‌ی رنسانس صحبت می‌شود.

این نویسنده سال ۱۹۰۰ کتاب «رؤیا» را منتشر کرد که از نگاه برخی از مفسرین درخشان‌ترین اثر اوست. او با بررسی ناخودآگاه و تحلیل خواب و رؤیا از دو روش برای تحلیل رؤیا استفاده کرد؛ طی روش اول فرد رؤیای خود را مطرح می‌کند و طی روش دوم نمادها تفسیر می‌شوند.

«اصول روانکاوی بالینی» کتاب دیگری از این روانکاو برجسته است که شامل برخی مقالات برگزیده تکنیکی درباره شیوه روانکاوی کلاسیک است؛ موضوع برخی از مقالات این اثر عبارت‌اند از «استفاده از تعبیر خواب در روانکاوی» و «پدیده انتقال». این کتاب را «سعید شجاع شفتی» به فارسی ترجمه کرده است. کتاب «کودکی را می‌زنند، گزیده‌ای از مقالات بالینی روان‌کاوی فروید» با ترجمه‌ی «مهدی حبیب‌زاده»، «مکانیزم‌های دفاع روانی» با ترجمه‌ی «سید‌حبیب گوهری‌راد» و «محمد جوادی» و «تمدن و ملالت‌ها‌ی آن» با ترجمه‌ی «محمد مبشری» از آثار دیگر «زیگموند شلومو فروید» هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

کتاب «چگونه فروید بخوانیم» اثر «جاش کوهن» سال ۲۰۰۵ منتشر شده است و این اثر درباره‌ی زندگی و فعالیت‌های «فروید» است. این کتاب شامل ده فصل است و با نثری روان و ساده نگاشته شده است.